Ahmet Eflaki’nin Ariflerin Menkıbeleri adlı eserinde Hz. Mevlana’nın üç gün üç gece, yedi gün yedi gece, on altı gün on altı gece ve kırk gün kırk gece hiç durmadan sema yaptığı yazılıdır.
Hz. Mevlana zamanındaki sema, geniş katılımlı, cezbeye dayalı bir etkinlik olarak aktarılmaktadır. Günümüzde, resmi açıdan mukabele adı verilen sema töreni ise, otuz-otuz beş dakika ile sınırlı bir etkinlik haline gelmiştir. Bunun sebebi, Hz. Mevlana’dan üç yüz elli sene sonra yaşayan Adil Çelebi isimli Mevlevi şeyhinin, bir murakabe (meditasyon) sırasında aldığı bir imajla semayı bugünkü hale getirmesi, yani değiştirmesidir.
Etkinliklerimiz
1998 yılında, İsviçre’de bir seminerde bu konunun bahsi geçmiş, orada hazır bulunanların Hz. Mevlana zamanında yapılanlara benzer bir sema tertiplemek istemeleri üzerine İsviçre’de 3 gün 3 gece sema yapılmıştır. Adı geçen etkinlikte sema 3 gün 3 gece hiç durmamış, semazenler değişmiştir. Müzik hiç durmamış, müzisyenler değişmiştir.
İsviçre’de yapılan 3 gün 3 gecelik sema, katılan herkesin fevkalade memnun kalması sebebi ile benzeri çalışmalar için bir başlangıç teşkil etmiştir. Bu ilk uzun semanın ardından, İsviçre, Türkiye, Almanya, Avusturya ve İspanya’da çok sayıda sema düzenlenmiştir. Bu beş ülkede günümüze kadar yapılan semaların uzunlukları ve sayıları aşağıda listelenmiştir:
- 31 defa 3 gün 3 gece
- 5 defa 5 gün 5 gece
- 7 defa 7 gün 7 gece
- 1 defa 9 gün 9 gece
- 1 defa 16 gün 16 gece
- 3 defa 40 gün 40 gece
- 1 defa 66 gün ve 66 gece
- 1 defa 99 gün ve 99 gece
- 1 defa 114 gün ve 114 gece
99 gün ve doksan dokuz gece semanın son anlarında, etkinliğin sona ermesi gerektiği halde katılımcıların devam etmek istediği gözlenmiştir. Buradan hareketle bir sonraki etkinliğin süresinin ne olacağı hakkında yorumlar yapılmış, fikirler öne sürülmüş ve en nihayet 114 gün 114 gece sema yapılması kararlaştırılmıştır. 1 Mayıs 2017’de başlayan etkinlik, 23 Ağustos 2017’de tamamlanmıştır.
Bir önceki uzun sema etkinliğinin süresi, Allah’ın güzel isimlerinin sayısından esinlenerek 99 gün olarak belirlenmiştir. 114 gün sema etkinliğinin gün sayısı ise Kuran-ı Kerim’deki sure sayısından yola çıkılarak tayin edilmiştir.
Sema etkinliklerimizde esas prensip olarak semanın hiç durmamasına; müzik ve zikrin hiç susmamasına çalışılmaktadır. Bunun için semazenler ve müzisyenler nöbetleşe görev almaktadır. Daha önce bu tip çalışmaların başarılı örnekleri sergilenmiştir.
Umuyoruz ki, bu çalışmaları sürdürebiliriz; herkes kendi benliğinde semanın özünü ve anlamını bulur, semanın eğitici yönünü deneyimler.